ایرج میرزا جلال‌‌الممالك
زندگي نامه :
ایرج میرزا جلال الملك شاعر توانای ایران در اواخر دوره قاجاریه در سال 1251ه.ش در تبریز بدنیا آمد . پدر وی غلامحسین میرزا ملقب به صدر الشعرا(با تخلص بهجت)از شعرای معروف عصر خود بود و جدش ملك ایرج میرزا پسر فتحعلی شاه نیز اهل شعر وادب بود وبا تخلص انصاف شعر می سرود. ایرج میرزا در دامان چنین خانواده‌ای رشد و نمو یافت و بعد ها از نظر جوهر شعر وپایه شعری بر پدر و جد و تقریبا تمام شاهزادگان قاجار برتری یافت. وی در دوران كودكی به فراگیری زبان و ادبیات فارسی ، فرانسه و عربی پرداخت و در نزد اساتید بزرگ زمان‌خود محمد تقی عارف اصفهانی و میرزا نصراله بهار تحصیل كرد. ایرج شاعری را از نو جوانی آغاز كرد و امیر نظام گروسی حاكم تبریز نیز او را تشویق به شعر و شاعری نمود و به او لقب فخر الشعرا داد وی در شانزده سالگی ازدواج كرد ولی‌این ازدواج زود هنگام فرجامی نداشت زیرا سه سال بعد همسر و پدرش درگذشتند .بعد ازمرگ پدر ایرج از جانب مظفر الدین میرزا ولیعهد به سرودن قصاید و اشعار مداحی و رسمی در مراسم و اعیاد موظف گردید و صدر الشعرا لقب گرفت ولی از قبول آن امتناع كرد و از شاعری دربار ولیعهد كناره گرفت. وی در جوانی مدتی منشی مخصوص پیشكار آذربایجان میرزا علی خان امین‌الدوله بود و با وی به تهران آمد. در سال 1314 ه.ق به همراه قوام السلطنه به اروپا رفت ودر بازگشت شغل مناسبی در دار الانشء یافت و در سال 1324 به وزارت معارف منتقل شد و دبیرخانه آن وزارت را تأسیس كرد; در طی مدت خدمت او در این وزارتخانه با ابتكارایرج میرزا وزارت معارف اداره عتیقه جات را تأسیس نمود.ایرج میرزا در سال 1337 به عنوان بازرس اداره كل مالیه خراسان روانه مشهد شد و طی مدت 5 سال اقامت خود در این استان وارد مهم‌ترین مرحله از فعالیتهای ادبی خود شد و به ویژه قیام كلنل محمد تقی‌خان پسیان تأثیر زیادی بر افكار ایرج برجای نهاد. این شاعر بلند آوازه بهترین شاهكارهای‌هنری خود را در طی این چند سال خلق كرد. سالهای پایانی عمر ایرج میرزا با فقر و پریشانی گذشت و در سال 1344 ه.ش درتهران درگذشت و در گورستان ظهیر الدوله به خاك سپرده شد. زندگی ادبی این شاعر دارای دو مرحله بود. در مرحله اول كه دوران جوانی ایرج بود وی در قالب قصیده به ستایش رجال و خوشامد و تهنیت پرداخت ولی در مرحله دوم كه مصادف با دوران پختگی شاعر بود از شاعر درباری بودن كناره گرفت و با پشت سرگذاشتن تجربیات ارزنده و جهان بینی تازه‌ای كه در اثر سفر اروپا و كسب معرفت و كمالات بدست آورده بود مسائل و مضامین تازه‌ای در دنیای شعرش پدیدار شد و سبك جدیدی به وجود آورد. بیشتر اشعار موجود در دیوان او نیز كه دارای اعتبار ادبی والایی‌اند در این دوه سروده شده‌اند; مضامین و اندیشه های شعر ایرج در انتقاد از وضع سیاسی واجتماعی كشور، وطن دوستی، تشویق جوانان به دانش آموزی و فراگیری علوم و فنون‌جدید و بخصوص علاقه به مادر و تجلیل سپاس از مقام مادر بود ایرج میرزا در این ارتباط یكی از زیباترین اشعار خود را به نام قلب مادر سرود كه در زمره زیباترین اشعار بازمانده از ادبیات مشروطیت است و سبب شهرت فراوان او شد.
آثار :
دیوان شعر؛ مثنویهاى «زهره و منوچهر»؛ « مثنوی عارفنامه»؛ «ادبیات ایرج».
*تکبرگی در سربرگ خاطره ها*
www.ragbarg.loxblog.com
دسته بندی : <-CategoryName->
